şimşek neden çakar ne demek?
Şimşek, genellikle fırtına bulutları içinde veya bulutlar arasında oluşan güçlü bir elektriksel deşarjdır. Bu olay, atmosferdeki elektriksel potansiyel farkının belirli bir eşiği aşması sonucu meydana gelir.
Oluşum Süreci:
- Yük Ayrışması: Fırtına bulutları içerisinde, su damlacıkları, buz kristalleri ve dolu tanecikleri gibi parçacıklar bulunur. Bu parçacıklar arasındaki sürtünme ve çarpışmalar, yük ayrışmasına neden olur. Genellikle, hafif pozitif yükler bulutun üst kısmında toplanırken, ağır negatif yükler alt kısımda birikir.
- Elektriksel Potansiyel Farkı: Yük ayrışması sonucu, bulutun farklı bölgeleri arasında ve bulut ile yer arasında büyük bir elektriksel potansiyel farkı oluşur. Bu potansiyel farkı, havanın yalıtım özelliğini aşacak kadar yükseldiğinde, şimşek çakması meydana gelir.
- Adım Lideri (Stepped Leader): Negatif yüklü buluttan yere doğru görünmez bir kanal şeklinde ilerleyen iyonize hava yoludur. Adım adım ilerler ve yere yaklaştıkça pozitif yüklerle karşılaşır.
- Bağlantı Kurulumu (Connection): Adım lideri yere yaklaştığında, yerden yükselen pozitif yüklü bir akım (streamer) ile birleşir. Bu birleşme anı, iletken bir kanalın oluşmasını sağlar.
- Geri Dönüş Vuruşu (Return Stroke): İletken kanalın oluşmasıyla, negatif yükler hızla yerden buluta doğru hareket eder. Bu ani ve yoğun elektrik akımı, parlak bir ışık ve şiddetli bir ses (gök gürültüsü) olarak gözlemlenir.
Şimşek Çeşitleri:
- Bulut İçi Şimşek (Intracloud Lightning - IC): Aynı bulut içinde gerçekleşen deşarjlardır.
- Buluttan Buluta Şimşek (Cloud-to-Cloud Lightning - CC): Farklı bulutlar arasında gerçekleşen deşarjlardır.
- Buluttan Yere Şimşek (Cloud-to-Ground Lightning - CG): Buluttan yere doğru gerçekleşen deşarjlardır ve insanlar için en tehlikeli olanıdır.
Önemli Kavramlar: